New Wave – deel 1: De aanloop naar een nieuwe golf

New Wave – deel 1

Deze serie artikelen gaat over de muziekstroming new wave. Over producers van legendarische new wave albums, over obscure labels die juweeltjes uitbrachten en over wat new wave eigenlijk inhoud. Frederik en ik zullen afwisselend een blog schrijven; we hebben beide de new wave periode bewust meegemaakt en zullen, waar het kan, anekdotes uit die tijd toevoegen.


Dit is het eerste deel uit de serie en handelt over het ontstaan van new wave: de aanloop naar een nieuwe golf.


Veel leesplezier, Robert

De aanloop naar een nieuwe golf

New wave is een paraplu-term voor verschillende genres

De meeste stromingen in de muziek zijn ontstaan als een reactie op een voorgaande stroming of op een ingrijpende, historische gebeurtenis zoals een oorlog of crisis. Dit geldt ook voor één van de meest fascinerende stromingen in de hedendaagse muziek: new wave. Deze stroming kenmerkt zich door een diversiteit aan genres: post-punk, new romantics, gothic, synthpop en zelfs ska wordt er tot gerekend. Waar in Nederland en het Verenigd Koninkrijk new wave meer een donker karakter heeft (Sisters of Mercy, Joy Division en The Cure), geldt in de Verenigde Staten het tegenovergestelde: meer dansbaar (Talking Heads, Devo en B-52’s). Dit is ook terug te zien in de kleding: zwart is de standaard aan deze kant van de oceaan, daarentegen zie je aan de andere kant juist fel gekleurde kleding.


De roerige jaren 70

Om te begrijpen waardoor new wave ontstond, zal ik de situatie van de jaren 70 schetsen. De westerse wereld leed in die jaren onder diverse crisissen, waarvan de olie-crisis van 1973 waarschijnlijk de bekendste is. In Azië vielen verschillende landen in communistische handen en de V.S. moest gedwongen de Vietnam-oorlog beëindigen. Italië en Duitsland was in de ban van terroristische groepen als RAF en de Rode Brigades. In Nederland werden de mijnen gesloten en pleegden Molukse terroristen twee treinkapingen. Op het gebied van sport wonnen Ajax en Feyenoord hun eerste Europese titels, maar verloor het Nederlands elftal helaas twee keer de finale op het W.K.

Op het gebied van muziek gebeurde er ook veel in deze jaren. Nieuwe stijlen als glamrock (Gary Glitter, Marc Bolan en Alice Cooper) en reggae (Bob Marley en Peter Tosh), maar ook de slijmerige muziek van ABBA, deden het goed. ABBA, winnaar van het Eurovisiesongfestival van 1974, verkocht wereldwijd meer dan 200 miljoen albums. Dit betekende dat vrijwel elk gezin met een platenspeler in huis één of meerdere platen van ABBA had! Ook het succes van de musicalfilm Grease leverde wereldwijde hits op. Echter de meest opvallende gebeurtenis was de snelle opkomst (en even snelle ondergang) van de Britse punkgolf.


Proto-punk

Als reactie op de rustige hippie-muziek besloten twee bands uit Detroit ruige muziek te gaan maken: MC5 en The Stooges. Muziek-critici zijn het er tegenwoordig over eens dat deze bands tot de eerste generatie punk mag worden gerekend. Wanneer kunstenaar/impresario/zakenman  Malcolm McLaren tijdens een bezoek aan New York in aanraking kwam met leden van de New York Dolls, besloot hij hun manager te worden. Dit mislukte, maar enkele jaren doet hij kunstje opnieuw, deze keer met de Sex Pistols. De Britse punkgolf was gestart en sloeg in als een laat ontplofte V2 raket.


Post-punk is het antwoord op de punkgolf

Het is onmogelijk om een exact begin van de new wave stroming aan te duiden. Persoonlijk vind ik de opheffing van de Sex Pistols in 1978 het einde van de Britse punkgolf inluiden. Britse punkbands van het eerste uur (The Clash en Siouxsie and the Banshees) veranderen van vervolgens van stijl: post-punk. Het ontstane genre dat onder de new wave-paraplu valt, heeft zodoende zijn oorsprong in de jaren na de punkgolf.

Noem het de evolutie van punk of een nieuw genre; post-punk heeft gewoon meer te bieden dan de tot drie akkoorden beperkte punk. Ook wordt het geschreeuw ingeruild voor zang. Post-punk onderscheidt zich tevens door het gebruik van meer instrumenten. Waar de meeste punkbands hooguit uit een zanger, gitarist, bassist en een drummer bestonden, doet bij post-punk de synthesizer zijn intrede.

Dat veel hedendaagse bands als The Strokes, The Kills en Editors stevig zijn geïnspireerd door post-punk bewijst deze playlist:


Chronologisch overzicht van hippie-muziek naar post-punk

1969

  • Muziekfestival Woodstock vindt plaats.
  • In Detroit beginnen de bands MC5 en Stooges met een opstandige manier van spelen. Hun afwijkende muziek was een reactie op de rustige hippie-muziek.
  • Proto-punk is een geschikte kwalificatie voor deze bands.

1970

  • The Stooges brengt hun album Fun House uit.
  • Jimi Hendrikx en Janis Joplin overlijden beiden door overmatig drank en drugsgebruik.
  • Begin van het einde van het hippie-tijdperk?

1971

  • Muziek-criticus David Marsh gebruikt het woord ‘punkrock’ voor het eerst in een artikel over de band Question Mark and the Mysterians.
  • Vivienne Westwood opent een kledingwinkel in Londen.
  • David Bowie betitelt zijn personage Ziggy Stardust als ‘glamrock’.

1972

  • Malcolm McLaren komt in New York in aanraking met de punkrock van de New York Dolls.
  • Hij introduceert de nieuwe stijl zonder succes in het Verenigd Koninkrijk.
  • Born to Boogie een concertfilm over o.a. Marc Bolan en T.Rex komt uit.
  • Alice Cooper brengt School’s Out uit en wordt meteen een grote hit.

1973

  • Einde Vietnamoorlog.
  • Definitief einde hippie-tijdperk?
  • De eerste bands met een ruige sound treden op in de New Yorkse club CBGB.
  • Cum On Feel The Noize is de vierde nr.1 hit van Slade.

1974

  • Vivienne Westwood hernoemt haar boetiek in SEX en verkoopt gescheurde kleding aan elkaar gehouden met veiligheidsspelden.
  • Rond haar boetiek vormt een nieuwe subcultuur: punk.
  • ABBA wint het Eurovisiesongfestival.
  • The Saints worden opgericht in Australië.

1975

  • Malcolm McLaren richt uit klanten van SEX de punkgroep The Sex Pistols op.
  • Patti Smith brengt het legendarische album Horses uit. Door de invloed van het album op latere punkmuzikanten krijgt Smith de bijnaam ‘Godmother of Punk’.

1976

  • In het tijdschrift Punk verschijnen artikelen over The Ramones, Blondie en The New York Dolls.
  • In 1976 nemen The Ramones hun eerste album op. Ook nemen alle bandleden dezelfde achternaam aan.

1977

  • Adam Ant ontmoet Jordan in SEX en richt Adam & The Ants op.
  • In 1977 viert koningin Elizabeth haar 25-jarige jubileum.
  • The Sex Pistols brengt de controversiële single God Save the Queen uit.

1978

  • The Sex Pistols toert door de V.S. Na het tournee worden Johhny Rotten en Sid Vicious uit de band gezet.
  • Einde van de eerste generatie Engelse punk-bands? Wel ontstaan in de kielzog post-punk-bands die meer dan drie akkoorden kunnen spelen.
  • Blondie brengt de klassieker Parallel Lines uit.

1979

  • McLaren wordt manager van Adam & The Ants en ontslaat meteen Adam. Met Jordan en de overige Ants richt Adam vervolgens Bow Wow Wow op.
  • In 1979 overlijdt Sid Vicious aan een overdosis drugs.
  • The Clash experimenteert op London Calling met genres als jazz, ska, rockabilly en reggae.

 

Live Aid

Als de opkomst van het post-punk genre de start is van de new wave periode, waar ligt dan het einde? Ik heb eens gelezen dat het Live Aid festival in 1985 het einde van de new wave betekent, maar ik begrijp niet waarom dit als reden wordt aangedragen. Misschien omdat het festival wereldwijd werd uitgezonden en new wave hierdoor te populair werd? Feit is wel dat de intrede van kabeltelevisie ervoor zorgde dat new wave commercieel werd, in tegenstelling tot het onafhankelijke karakter van de punk.

Feit is ook dat de tweede helft van de jaren tachtig de new wave scene behoorlijk was ingedut. En dat in de breedste zin van het woord: de betere new wave, reggae, ska en nederpop-bands bestaan niet meer of laat ik het anders zeggen: hun beste albums zijn in de eerste helft van de jaren 80 gemaakt. Gelukkig krijgt de muziek eind jaren 80 wel een boost van nieuwe stromingen: ragga, house en grunge doet zijn intrede.

In de volgende delen van de serie over new wave kijken we naar enkele, belangrijke producers uit die tijd.


Robert
Written by Robert

6 Comment responses

  1. Avatar
    May 31, 2017

    Mooi artikel door Admin. Ik werd weer 40 jaar in de tijd teruggezet en zie tegelijkertijd de grote invloed die deze stroming tot in het heden heeft gehad!

    Reply

    • Avatar
      May 31, 2017

      Ja leuk hé? Bij mij roept het ook vele herinneringen op!

      Reply

  2. Avatar
    June 01, 2017

    Mooi Artikel.
    Mijn eerste popmuziekervaring dateert uit 1978: Heart of Glass van Blondie en Dreadlock Holiday van 10CC waren de eerste nummers die mij bij Ad Visser’s Toppop aan de buis gekluisterd hielden. Een oudere buurjongen had het hierboven beschreven albumParallel Lines van Blondie. Een opname hiervan heb ik compleet aan gort gedraaid in mijn eerste radiocassetterecorder: een Philips AR066.
    Tegenwoordig waadeer ik vooral de nummeers One Way Or Another en Will Anything Happen? van dit mooie album. Twee jaar later kocht ik mijn eerste single: Call Me van Blondie. Weer een jaar later mijn eerste lp: Autoamerican van Blondie (heb ik nog steeds en is nog redelijk te draaien). Terug naar punk en New Wave: Wat Blondie betreft is het album Plastic Letters wellicht een beter voorbeeld: Net iets rauwer dan Parallel Lines en met de wereldhit Denis en het rauwere bescheidener hitje Presence Dear. Destijds kocht ik vanwege geldgebrek geen albums die ik al op cassette had. In de loop der jaren heb ik dat wat Blondie betreft aardig goed gemaakt en heb ik bijna alle lp’s en singles uit het oeuvre van Blondie. Blondie was overigens een echte studioband: ik heb wel eens wat veel later uitgebrachte live cd’s en bootlegs gehoord en die zijn allemaal vals gezongen en beroerd gespeeld.

    Reply

    • Avatar
      June 03, 2017

      Blondie was ook mijn eerste kennismaking met de new wave golf, weliswaar uit Amerika en commercieel, maar wel erg goed. Parallel Lines is één van de weinige platen die van begin tot eind goed is. Helaas vond ik (met de weinige centen die ik als tiener had) de tweede elpee die ik van Blondie kocht (Autoamerican) een stuk minder en ben rigoureus naar de The Clash overgestapt (London Calling). Ook de heersende ska-golf vond ik te gek en daar was mijn eerste koop The Specials van de gelijknamige band! Alle drie de elpees heb ik uiteraard nog en behoren nog steeds tot de beste uit mijn collectie.

      Reply

  3. Avatar
    June 03, 2017

    Het is voor mij al een hele prestatie om een aantal namen te herkennen. Vrees dat die periode helemaal aan mij voorbij is gegaan. Mijn nostalgische herinneringen zijn meer gekleurd door optredens van Pink Floyd, Yes en Electric Light Orchestra in Ahoy. Later hield ik mij voornamelijk met klassiek en jazz bezig. Het ruigste in mijn CD collectie is ‘Night and Day’ van Joe Jackson die nog steeds met de karakteristieke ongepolijste sound wordt uitgebracht. Dit unieke album is alleen al vanwege zijn verbinding met Cole Porter, kritische ondertoon met de toenmalige opvattingen over leven in een multiculturele samenleving in de ‘Big Apple’ en de heerlijk onorthodoxe opnamepraktijk een apart artikel waard. Toch een kleine verbinding met new wave door deze Brit die net als vele voor en na hem tegen de gevestigde orde en vastgeroeste opvattingen schopten.

    Reply

    • Avatar
      June 03, 2017

      Night and Day heb ik letterlijk grijs gedraaid en Joe Jackson werd toendertijd inderdaad tot de new wave gerekend (Look Sharp en Beat Crazy). Maar de man maakte meer dan dat en het kón ook in die tijd. Nu zou dat uit de boze zijn op de radio waar muziek als eenheidsworstjes wordt gebracht…

      Reply

Click here to cancel reply.

<