Draaitafel geschiedenis: Philips 212

Nostalgie

Zoals veel Nederlanders van rond de 50 ben ik opgegroeid in een huis waar het merk Philips goed vertegenwoordigd was. De beste herinneringen heb ik aan de draaitafel die in de huiskamer stond: de bekende Philips 212. Zelf ben ik begonnen met een cassetterecorder, eveneens van Philips overigens. In de huiskamer nam ik overal en nergens geleende platen op met de Philips 212. De bekende drie groen verlichte tiptoetsen staan dus in mijn geheugen gegrift. Ik vond het dan ook erg jammer dat mijn vader deze draaitafel eind jaren ’80 verruilde voor een JVC die stukken minder goed klonk. Onlangs kon ik van een vriend een Philips 212 overnemen die ik heb laten restaureren door specialist Huub Boel in Zutphen.

Geschiedenis

Eind jaren ’60 introduceerde Philips het begrip High Fidelity, afgekort HiFi. Dit betekent hoge natuurgetrouwheid. Vanaf die tijd werd de stereoset gemeengoed. Bronnen waren de radio, de grammofoonplaat en de geluidsband. Vooral de eerste twee werden veel gebruikt. Zelf opnamen maken werd begin jaren ’70 populair toen de cassettedecks betaalbaar werden. In 1972 introduceerde Philips de 22GA212 draaitafel. Dit werd, samen met de versies met andere merknamen zoals Aristona, Erres en Siera, een grote hit. Dit blijkt uit het feit dat deze draaitafel nog steeds tweedehands veel aangeboden wordt. Er zijn er dus destijds veel verkocht. De 22GA212, kortweg 212, kostte in 1972 inclusief element en naald 499 gulden. Dit komt, qua koopkracht, anno 2021 neer op zo’n 1010 euro. Geluidsapparatuur was in de vroege jaren ’70 nog erg duur. De 212 is gemaakt van 1972 tot 1976 toen de opvolger 312 uitkwam. De 212 wordt beschouwd als een van de beste en mooiste draaitafels die Philips heeft gemaakt. Tegenwoordig is hij vooral vanwege het stijlvolle uiterlijk met de verlichte tiptoetsen gewild bij verzamelaars van vintage stereoapparatuur en liefhebbers van een retro interieur. De kwaliteit is ruim voldoende om mee te komen met de eisen van de 21e eeuw. 

Vormgeving en bediening

Naast de verlichte tiptoetsen om het toerental te kiezen en het draaiplateau te stoppen, is de 212 herkenbaar aan de zeer soepele vering. Arm en draaiplateau zijn samen gemonteerd in een verend subchassis. Hierdoor heeft de 212 weinig last van trillingen van buitenaf. De behuizing is van metaal met een houten plint. De stofkap heeft een mooie rooktint en wordt omhoog gehouden door een pootje dat uitklapt zodra de kap geopend wordt. Dit pootje is zeer karakteristiek voor de 212. Helaas is dit weggelaten bij de latere series (vanaf 1974) toen er verende scharnieren werden toegepast. Gelijktijdig werd het afneembare netsnoer vervangen door een vast snoer. Een ander mooi detail is de grote metalen stroboscoopring die in de op het plateau gelijmde rubberen mat verzonken ligt. De toerentallen kunnen met deze stroboscoopring en twee draaiknoppen rechts naast de arm afgesteld worden. Hier rechts is ook de draaiknop om de antiskating in te stellen te vinden. De hydraulische armlift kan met een knop rechtsvoor bediend worden. Bij veel draaitafels zit deze om technische reden achteraan bij het draaipunt van de arm. Bij de 212 is duidelijk gekozen voor het gemak: een makkelijk te bereiken armlift en aan het einde van de plaat wordt de motor automatisch stop gezet. Er is de nodige elektronica toegepast in de 212 om de motor en de automatische afslag aan te sturen. Daarom heeft de 212 in tegenstelling tot veel andere platenspelers een aan/uit schakelaar. Deze is linksvoor is geplaatst naast de merknaam en het logo. Tevens staat hier trots het opschrift “Made in Holland”.

Aankoop en restauratie

De 212 of een van de versies onder een andere merknaam onder de vlag van Philips is gemakkelijk te vinden op Marktplaats, in de kringloopwinkel of op een rommelmarkt. Verwacht niet dat je deze direct aan kunt sluiten op elke versterker. De signaalkabel heeft een DIN stekker en er zal dus meestal een verloopstekker gebruikt moeten worden. Beter is de signaalkabel te vervangen door een modernere kabel met tulpstekkers. Mijn exemplaar had de nodige gebreken. Allereerst was de snaar vergaan tot een dropachtige drab die op het chassis lag. Het is een tijdrovend en secuur klusje om deze vieze drab te verwijderen. Er mag niets van deze drab achterblijven; vooral niet op de aandrijfpoelie en het subplateau. In de 212 zitten vier lampjes: drie voor de tiptoetsen en een voor de fotocel van de automatische stopfunctie. Deze lijken op fietslampjes en zijn nog weleens kapot. Voor een correcte werking zijn deze onmisbaar en moeten vervangen worden door lampjes van goede kwaliteit. Vrijwel altijd moeten het motorlager en het aslager gesmeerd worden. Op de printplaat zijn vaak gebreken zoals een kapotte condensator te vinden. Berucht is ook de aan/uit schakelaar die vaak kapot is; de mijne is echter nog intact. Ook de kap moest schoongemaakt en gepolijst worden. Mijn 212 is niet altijd even respectvol behandeld getuige de lelijke kras net boven de merknaam. Alles is nagekeken en waar nodig gerepareerd of vervangen door restaurateur Huub Boel uit Zutphen. Hij heeft veel ervaring met de 212 en was alle gebreken al wel eens tegengekomen. Het resultaat mag er wezen: een bijzonder mooie draaitafel die zonder problemen aangesloten kan worden op een moderne versterker. De kwaliteit is ruimschoots voldoende voor de eisen van vandaag de dag en ronduit verbazingwekkend voor een draaitafel van bijna 50 jaar oud. Logisch dat de 212 nog altijd zo gewild is.

Luisteren

De 212 heb ik beluisterd met de volgende apparatuur: als phonotrap/hoofdtelefoonversterker de veelzijdige ADL GT40 en mijn vertrouwde Meze 99 Classics hoofdtelefoon. Het element is origineel: De GP400 met de sferische naald zoals deze standaard in de 212 werd gemonteerd. Of de naald de originele is, is niet te achterhalen. Ik ben aangenaam verrast door de goede kwaliteit van de 212. Uiteraard kan het beter maar deze platenspeler van bijna 50 jaar oud kan zich prima meten met veel hedendaagse instappers en modellen daar direct boven. De gebruikte randapparatuur in deze opstelling is van hoge kwaliteit en de 212 is hier de zwakste schakel. Wanneer ik de motor aanzet met de naald nog in de groef is de motor goed te horen op hoog volume. Dit brommende geluid is echter nauwelijks te horen wanneer er een plaat afgespeeld wordt. Het geluid is duidelijk dunner dan ik gewend ben van mijn platenspelers met MC elementen van Hana en Benz-Micro. Het klinkt wat scheller en er is minder bas. Hoewel het allemaal veel beter kan, is het geluid ruimschoots voldoende om echt te genieten van je platencollectie. De bediening is zeer comfortabel: de speler start redelijk snel op en het toerental is constant. De automatische stop aan het einde van de plaat is zeer prettig, de naald blijft wel in de groef staan maar daar is prima mee te leven. Wederom vind ik het weer jammer dat een van mijn twee veel modernere spelers in mijn set gewoon in de uitloopgroef blijft draaien. Dankzij de zachte vering hoor ik niks wanneer ik de tafel aanstoot of wanneer ik erop klop. De naald blijft keurig in de groef.  Dit is een prima speler!

Conclusie

De 212 is een goede keuze voor wie van vintage looks houdt en ook een goede geluidskwaliteit wil. Ik bezit een aantal oude platen van mijn vader waarvan ik weet dat ze zeer vaak maar alleen op de 212 gedraaid zijn. Deze platen zijn in uitstekende staat en klinken ook zeer goed op mijn veel duurdere draaitafel. De geluidskwaliteit van de 212 is meer dan prima en mits goed afgesteld verslijt hij je platen niet sneller dan modernere spelers. Dit maakt de 212 zeer geschikt voor beginners en mensen met een krap budget. Meestal is restauratie wel nodig. Aan te raden is er een moderne signaalkabel aan te (laten) solderen, de snaar te vervangen en de naald te (laten) controleren. Het element is gemakkelijk te vervangen door duurdere Philips elementen uit die tijd of een modern mm element tot zo’n 200 euro. Op internet lees ik dat de installatie van een MC element afgeraden wordt vanwege de legering van het plateau. De 212 is een prima speler voor een tweede set of gewoon voor erbij. Soms is het gewoon handig om de zekerheid van een automatische afslag te hebben. Het leukste aan deze speler is de mooie vormgeving met de tiptoetsen die hem tot een echt stijlicoon maken. Dit kon weleens de oudste draaitafel zijn die nog vaak gebruikt wordt.  

 

Specificaties

Snelheden: 33 en 45RPM
Afmetingen: BxHxD: 39x14x34 cm
Gewicht: 7 kg


 

Emiel
Written by Emiel

Muziek- en audiofreak van de ongeneeslijke en besmettelijke soort. Ik draai LP's, luister radio en stream muziek maar het liefst ga ik naar concerten. Altijd weer blij wanneer ik opnamen ontdek van concerten waar ik bij was. De cd collectie is geript en opgeslagen om ruimte te maken voor de groeiende rij LP's en de uitdijende stereoset. Leve de NAS en de streamer; toch blijft vinyl draaien het leukst. MUSIC IS THE BEST!

17 Comment responses

  1. Avatar
    October 14, 2021

    Leuk hoor Emiel ! Brengt mij weer terug naar de tijd dat ik deze spelers repareerde bij Philips Technische Dienst waar ik toen een paar jaar werkte. Had hem indertijd ook in bezit en was er toen heel content mee. Was wel een kwaliteitssprong toen ik deze inruilde voor een Thorens TD160 maar dat neemt niet weg dat de goede herinneringen aan deze speler nog steeds springlevend blijken te zijn..

    Reply

    • Avatar
      October 15, 2021

      TD 160 heb ik ook gehad (Ortofon MC10 element) die is idd een stuk beter en vooral stiller. De 212 is wel stukken mooier vind ik. Wat zou het gaaf zijn als er een remake komt met een verbeterde arm en hedendaagse elektronica (behalve die fietslampjes!).

      Reply

      • Avatar
        August 30, 2023

        Beste emiel,

        Ik heb de 212 van mijn vader gekregen, nu is helaas de aandrijflijn ‘gesmolten’ kun je me vertellen hoe ik de drab van de spoel afkrijg?

        Reply

        • Avatar
          September 01, 2023

          Hallo DB,
          Zie de reactie van Felix van 17-10-2023. Spiritus en een wattenstaafje dus. Zelf heb ik mijn 212, heel decadent, laten restaureren. Dit is dus geen info uit de eerste hand. Felix ken ik echter en die is serieus. Ook is er op internet het nodige te vinden over gesmolten Philips snaren. Succes en een foto van het resultaat zet ik graag bij het artikel. Groet Emiel

          Reply

        • Avatar
          September 29, 2023

          Met Dasty (van de Wibra) en wattenstaafjes gaat het prima, daarna als laatste met IPA reinigen.

          Reply

          • Avatar
            October 03, 2023

            Bedankt voor de tip…. Ik neem aan dat je met IPA Isopropylalcohol bedoelt en niet de biersoort…

    • Avatar
      July 30, 2023

      Hoi Bert,

      Hoe krijg ik de drap fatsoenlijk van de spoel en speler zelf af? Ik heb de 212 pas geleden van mijn vader gehad en de snaar is helemaal vergaan. Graag hoor ik wat tips

      Reply

  2. Avatar
    October 17, 2021

    Hallo Emiel,

    Interessant artikel! Als medewerker bij de electra-afdeling van de kringloop heb ik meerdere keren een 212 onder handen genomen. Ik herken de kwestie met de ‘gesmolten’ aandrijfsnaren en gebruik dan spiritus en een wattenstaafje/microvezeldoekje om de kleverige substantie te verwijderen waarna een nieuwe snaar kan worden gemonteerd. Vaak is het ook nodig om een lampje te vervangen, curieus dat dit gewone fietslampjes (6V – 50mA) zijn. Een GP400-element hebben we veelal in voorraad, dan klinkt de speler weer prima. De tiptoetsen werken met de electrische geleiding via de huid bij aanraking; de stuurprint van de platenspeler maakt gebruik van eenvoudige transistortechniek, met basiskennis van electronica begrijp je hoe alles werkt. Dat noem ik elegant ontwerp, weer een bewijs voor de kwaliteit van de engineering van Philips in de jaren zeventig.

    Met een vriend die de gelijkloop van de 212 wilde verbeteren heb ik ooit een exemplaar gereviseerd met een aandrijving van drie parallel geschakelde motoren opgesteld onder een hoek van 120 graden (waarbij bleek dat de motorsturing daarmee geen probleem had). Onze aanname was dat de ‘wow and flutter’ door deze ingreep aanzienlijk zou verminderen. We hebben echter geen serieuze metingen kunnen doen, het project bleef liggen op de plank, maar aan de 212 heb ik zeker ook goede herinneringen! Dank voor de gedeelde nostalgie.

    Reply

    • Avatar
      October 18, 2021

      Niet verwonderlijk dat jij als werknemer van een kringloopwinkel de 212 goed kent. Het kan niet anders of er zijn er vreselijk veel gemaakt destijds. Door het degelijke ontwerp zullen er nog veel in omloop zijn. Erg leuk dat je er ook een gemodificeerd hebt. Mocht je een keer een GP412 element en/of naald tegenkomen, dan houd ik me gaarne aanbevolen. groet, Emiel

      Reply

  3. Avatar
    October 21, 2021

    Geweldige draaitafel die ik regelmatig in de jaren 70 en 80 bij vriendjes tegenkwam. Vooral de verlichte tiptoetsen vond ik altijd prachtig om te zien. Het is jammer dat Philips niet meer van deze iconen maakt, want het geeft mij als Nederlander een trots gevoel. In Nederland wordt/werd het merk wel eens verguisd, maar ik heb vaak in het buitenland met bewondering over de producten van Philips horen praten. Zelf raad ik iedereen aan om het Philips-museum in Eindhoven te bezoeken, echt een feest der herkenning!

    Reply

  4. Avatar
    October 29, 2021

    Mooie beschrijving van Emiel van een Philips icoon uit lang vervlogen tijden. Mijn oudste broer had er deze platenspeler met bijpassende receiver natuurlijk ook van Philips. Die verlichte tiptoetsen waren een écht Philips dingetje, zo verdomde functioneel

    Reply

  5. Avatar
    January 12, 2022

    Hallo Emiel,

    Ik mag dan wel een Dual en Technics draaitafel hebben, maar uiteindelijk heb ik de 212 nooit kunnen weerstaan. Deze heeft de andere twee toch weer naar de reserve bank weten te verwijzen. Misschien een subtopper –en destijds zelfs een ‘poor mens’ Thorens’ genoemd- maar het oog wil ook wat en in mijn ogen is er geen mooiere.

    Klopt, er is altijd iets met die aan/uit knop en de groene tip toets sectie blijkt ook van fragiele aard. Ik heb alles al meegemaakt met die dingen. Maar gelukkig is alles te maken.

    Vergeet niet dat de geluidskwaliteit in je huiskamer ook afhankelijk is van je versterker, je speakers, waar die zijn opgesteld, de akoestiek van de ruimte en hoe goed je arm ie afgesteld. En zelfs welke persing van een plaat op je platenspeler ligt. Alles bij elkaar ben ik dan dik tevreden met die 212. De 312 (de lelijke rood oog) doet ook al jaren trouwe dienst hier. Met een 412 klinken ze prachtig, maar met een 400 element bijna net zo goed in mijn ogen. (oren).

    De 212 blijft mij altijd interesseren en past met zijn lieflijke formaat gelukkig ook op wat kleinere kastjes of als je ergens niet meer zoveel ruimte over hebt haha!

    Veel draaiplezier.

    Joris (40)

    Reply

  6. Avatar
    January 12, 2022

    (Trouwens, weet je dat je onder de draaischijf precies kunt zien waar hij is geproduceerd, in welk jaar en in welke week?)

    Joris.

    Reply

  7. Avatar
    August 31, 2022

    Ik heb een brom als ik hem aansluit op mijn phono uitgang van mijn and versterker…bekend? Oplosbaar?

    Reply

    • Avatar
      September 03, 2022

      Alles is oplosbaar maar dit kan van alles zijn.
      Kijk eerst eens met een andere versterker of draaitafel om te kijken of het aan de draaitafel of aan de versterker ligt.

      Reply

  8. Avatar
    November 24, 2022

    Mooi verhaal over de 212. Nadat ik toevallig verzeild ben geraak in een Philips 22GF303 (de Ufo) viel mijn oog op de 212. Ik heb dan ook recentelijk een gereviseerde uitvoering kunnen kopen en ben bijzonder gecharmeerd door de kwaliteit en uitvoering.

    Reply

    • Avatar
      November 25, 2022

      Heb je een leuke foto van je 212 en Ufo samen?

      Reply

<