unique radio

Swisspearl en Vonschloo

Luidsprekerbouwers maken voor de behuizing meestal gebruik van houtachtige materialen. Ondertussen ben ik ook al minder voor de hand liggende materialen zoals gietijzer, natuursteen, beton en glas tegengekomen; vezelcement komt hier nu bij. Het Zwitserse merk Vonschloo gebruikt dit materiaal voor haar luidsprekers. Tijdens het Dutch Audio Event 2022 te Veldhoven liep ik dit merk op de valreep tegen het lijf. Helaas was er tien minuten voor sluitingstijd geen tijd meer om de ruimte van Vonschloo te bezichtigen. Een glimp van de excentriek vormgegeven L10 luidspreker was voor mij echter genoeg om een visitekaartje achter te laten. Niet lang daarna kreeg ik per email een uitnodiging van de firma “I Am Living” uit Hengelo hetgeen resulteerde in een bezoek aldaar. Het bleek een showtuin te zijn waar de fraai vormgegeven meubelen, plantenbakken en tuinaccessoires te bekijken waren van hetzelfde vezelcement dat ook voor de L10 gebruikt wordt. Het materiaal wordt “Swisspearl” genoemd en wordt zoals de naam al suggereert in Zwitserland vervaardigd. Swisspearl is bekend in de bouwwereld en is een wereldspeler op het gebied van gevelbekleding en dakbedekking. De productieproces wordt de “Hatschek methode” genoemd en is in 1894 in Oostenrijk uitgevonden. Het unieke materiaal is onder andere gebruikt door grote namen als Le Corbusier en Willy Guhl. In 1957 werd in Payerne, Zwitserland een fabriek geopend die het materiaal vandaag de dag ook gebruikt om tuinmeubelen en designmeubelen te produceren. Deze fabriek is de uitdaging aangegaan om in samenwerking met de eveneens Zwitserse firma Rowen  handgemaakte luidsprekers en een bijpassende versterker op de markt te zetten. De ontvangst in de showroom van I Am Living was zeer vriendelijk en we hebben de meubelen en het materiaal uitvoerig besproken. Helaas was de geluidsapparatuur van Vonschloo niet aanwezig. Wel werd mij aangeboden de versterker en de luidsprekers een maandje te lenen. Zo gezegd zo gedaan. Een paar weken later werden de luidsprekers bezorgd door twee medewerkers van I Am Living. We hebben ze samen opgesteld in mijn woonkamer. Omdat ik de luidsprekers eerst wilde beluisteren met mijn eigen vertrouwde Arcam FMJ P1 mono eindversterkers, bleef de Vonschloo versterker nog even in de doos. Later heb ik mijn eigen versterking verwisseld voor de geïntegreerde Vonschloo versterker die de naam “SmartAmp” mee heeft gekregen. Als laatste heb ik de SmartAmp beluisterd op mijn eigen luidsprekers.       

Vonschloo L10 luidsprekers

Zoals reeds gezegd vielen de Vonschloo L10 luidsprekers op door hun niet alledaagse uiterlijk. Het zijn de ronde lijnen en de betonlook die daarvoor zorgen. Hoewel ze de indruk geven uit de kluiten gewassen vloerstaanders te zijn valt me thuis op dat de afmetingen best bescheiden zijn. Het Swisspearl vezelcement van de behuizing voelt prettig aan, een beetje ruw maar de zachtheid van de vezels voel je er doorheen. Het met een nylonvezel versterkte cement ziet er met zijn oppervlakkige tekening levendig, bijna natuurlijk uit. Oneerbiedig gezegd is het vezelcement gedeelte van de behuizing een rechtopstaande bodemloze bak met afgeronde uiteinden. De behuizing heeft een conische vorm: het achterpaneel is kleiner dan de voorzijde. Vonschloo claimt dat deze vormkeuze de akoestische eigenschappen ten goede komt en tevens zorgt voor een hoge stijfheid. Een zwart gemoffeld stalen sledevormig onderstel zorgt ervoor dat de L10 rechtop staat en tegelijkertijd licht naar achteren helt. Tegen een donkere achtergrond lijkt de luidspreker te zweven. Door het zwarte front wordt de omtrek van de vorm en de geringe dikte van het vezelcement op subtiele wijze geaccentueerd. Dit front is afneembaar en wordt door zes zeer sterke magneten op zijn plaats gehouden. Achter het front biedt de eveneens zwarte baffle plaats aan drie drivers. Zowel met als zonder front blijft het contrast tussen de zwarte voorzijde en de lichtgrijze omtreklijn een lust voor het oog. De baffle biedt plaats aan drie drivers. De drivers zijn vervaardigd door de Zwitserse firma Rowen. De bovenste driver is de “LMT” en neemt het middengebied en het hoog voor zijn rekening. LMT staat voor “Lineair Motion Transformer”. Het membraan is van karton. Zoals de L van LMT al suggereert, beweegt dit membraan lineair. Het vervormt niet. Het membraan is niet mechanisch opgehangen; het wordt in positie gehouden door vier neodymium magneten met een trekkracht van 140 kilo. Rowen claimt met dit ontwerp een absoluut kleuringsvrije en neutrale weergave. Direct daaronder zien we een driver die door de elliptische vorm van de conus aan een groot kattenoog doet denken. Dit is de “Rowen Ellipse”. De elliptische conus zorgt voor extra stijfheid van het membraan.  Deze driver fungeert als woofer en zorgt dus voor de lage tonen. De onderste driver verzorgt het sub-laag en zorgt daarmee voor het fundament. De laagst haalbare frequentie volgens de specificaties is 20 Hertz. Hiermee zijn we nog niet klaar met het noemen van de drivers. Aan de achterzijde is nog een driver te vinden. Dit is een tweeter die tegelijkertijd voor extra helderheid en een betere balans tussen direct en indirect geluid zorgt. Een basreflex ontbreekt in het ontwerp. Hierdoor kan de L10 dicht tegen een wand geplaatst worden, iets wat afgeraden wordt bij luidsprekers die een basreflex aan de achterzijde hebben. Dit zorgt ervoor dat de luidsprekers gemakkelijker te integreren zijn in het interieur zonder de prestaties negatief te beïnvloeden.

De vormgeving van de L10 vind ik persoonlijk geweldig. Het lijken forse luidsprekers maar dat valt mee: ze zijn net geen meter hoog en net iets meer dan dertig centimeter breed.  Zowel met als zonder front zijn het fraaie blikvangers. Dankzij de rondingen is de basisvorm vriendelijk. Het grijze gedeelte voelt door de nylonvezels organisch en zachtaardig aan. Het sobere zwarte onderstel zorgt ervoor dat de luidsprekers licht naar achteren hellen hetgeen samen met de conische vorm van de behuizing een speels effect geeft.

Luisteren deel 1:

Vonschloo luidsprekers met Arcam mono eindversterkers

Als eerste heb ik de Vonschloo luidsprekers beluisterd met mijn eigen versterkers: twee mono eindversterkers van Arcam, type FMJ-P1. De voorversterker is van Parasound, type P7. Voordat ik mijn eigen luidsprekers, Dynaudio Focus 380, heb afgekoppeld; heb ik nog een maxisingle van Sting beluisterd: “An Englishman In New York”. Deze plaat is prachtig opgenomen en gebruik ik daarom vaak als testplaat. Dit is dan ook de eerste plaat die ik beluister wanneer de Vonschloo luidsprekers aangesloten zijn. Het valt me direct op dat het geluid wat kleiner en meer ingetogen klinkt. Eigenlijk valt het me een beetje tegen: deze luidsprekers moeten het dubbele kosten van die van mij en dan heb je toch bepaalde verwachtingen…  Enkele dagen later heb ik wat meer tijd en draai ik dezelfde plaat op luid volume. Dan beginnen de luidsprekers er duidelijk lol in te krijgen: het geluid is niet alleen luider maar ook ruimer. Blijkbaar hebben ze wat power nodig. Ondertussen heb ik al wat luisteruren opzitten en begin ik deze luidsprekers steeds prettiger te vinden. Het geluid is neutraal en tegelijkertijd zeer gedetailleerd. Zoals altijd zet ik een complexe percussiepartij van Frank Zappa op: dit wordt zeer nauwkeurig weergegeven; geen moment wordt het vermoeiend of rommelig. Toch wil ik de Vonschloos niet verruilen met mijn eigen luidsprekers. Die gaan op alle fronten net iets verder. Met mijn eigen versterking weliswaar.   

Luisteren deel 2:

Vonschloo versterker en luidsprekers

Na de L10 luidsprekers uitvoerig beluisterd te hebben in combinatie met mijn Arcam versterkers sluit ik de Vonschloo SmartAmp versterker aan. Ik gebruik een analoge ingang om mijn eigen voorversterker te kunnen gebruiken. Op deze manier hoef ik alleen de  rca lijnuitgang vrij te maken voor de Smart Amp en kan ik al mijn bronnen gebruiken. Nadeel is wel dat het signaal via twee volumeregelingen loopt. Om dit in ieder geval voor één bron te omzeilen sluit ik mijn Bluesound Node2 streamer aan op een van de twee coaxiale digitale ingangen. Muziek die ik tijdens de eerste sessie met mijn eigen versterkers al beluisterd heb, luister ik nog een keer. Het blijkt maar weer dat de combinatie versterking – luidsprekers veel kan uitmaken. Het geluid is mooier dan met mijn eigen versterkers: dieper, ruimer en rustiger. Het geluid is neutraal, zuiver, rustig en vooral zeer aangenaam. Ook op lagere volumes komt het geluid nu tot zijn recht: ruimtelijker dan met mijn eigen versterking. Op hoge en zeer hoge volumes blijft het geluidsbeeld strak en rustig. Dit is een set met een heel mooi eigen uitgewogen geluid. De digitaal – analoog omzetting in de versterker is van een zeer hoog niveau: er is nauwelijks verschil hoorbaar met mijn losse dac’s (Cyenne CY-5100 dsd en ADL Esprit). 

 

Vonschloo SmartAmp versterker

De Vonschloo SmartAmp is een geïntegreerde versterker. Het opgegeven vermogen van deze klasse A/B versterker is 2×50 Watt RMS aan 8Ω en 2×400 Watt aan 0,5Ω. Net als de luidsprekers is de SmartAmp in samenwerking met Rowen op de markt gebracht. Rowen heeft één geïntegreerde versterker in haar programma: de SmartAmp uit de SwissHD serie.  Wanneer de  De SmartAmp van Vonschloo is precies hetzelfde; op het matrix display en de bovenzijde na. De “gewone” Rowen uitvoering heeft een blauw matrix display, bij de Vonschloo is dit wit. Wanneer de versterker ingeschakeld wordt, verschijnt het SwissHD logo op het matrix display. Dat bestaat uit een H, een D en een Zwitsers kruis. Op de bovenzijde van de Vonschloo SmartAmp is als extra een mooi afgewerkte plaat Swisspearl vezelversterkt cement geschroefd. De hoeken zijn mooi afgerond; net als de ventilatiesleuven. In het midden is de merknaam Vonschloo gegraveerd. De versterker wijkt af van het gebruikelijke 43 centimeter formaat en heeft een breedte van 33 centimeter. Dit is tevens de dieptemaat zodat de behuizing een vierkante basisvorm heeft. De hoogte is zesenhalve centimeter. Ondanks het bescheiden formaat is de versterker loodzwaar: dik acht kilo. Het front is sober: een zijdeglans zwart paneel met in het midden een groot donker display. Zowel links als rechts van dit display bevinden zich twee kleine zilverkleurige druktoetsjes. Deze toetsjes combineren mooi met de zilverkleurige voetjes. Deze versterker combineert qua uiterlijk prima met zowel vintage als moderne minimalistisch vormgegeven apparatuur. 

Aansluitingen

De SmartAmp heeft vijf ingangen: drie analoge lijningangen en twee digitale ingangen. De digitale ingangen zijn dubbel uitgevoerd: er is keuze tussen coaxiaal of optisch. Deze digitale aansluitingen zitten op een eigen module die met twee schroeven op de achterplaat bevestigd is. Blijkbaar is er rekening gehouden met een analoge versie die daar een blindplaat of liever nog; een phono voorversterker heeft. “Mijn” exemplaar heeft helaas geen phono ingang. Wie een platenspeler aan wil sluiten heeft dus een losse phono voorversterker nodig of zal een platenspeler moeten kiezen met een ingebouwde phono voorversterker. De lijningangen zijn ongebalanceerd en hebben rca connectoren. Een opmerkelijke functie is de mogelijkheid van automatische bronkeuze: zodra een ingang een signaal detecteert, wordt deze gekozen voor weergave. Er is een mogelijkheid de SmartAmp alleen als voorversterker te gebruiken door middel van de voorversterker uitgang. Een lijningang is er ook voor diegene die een tweede zone met eigen volumeregeling, opnameapparatuur of een hoofdtelefoonversterker wil gebruiken. Er zijn aansluitingen voor een enkel stereopaar luidsprekers. Het zijn banaanaansluitingen dus “naked wire” of vorkjes zijn geen optie. Het netsnoer heeft een eigen unit die ook plaats biedt aan een “harde” aan/uit schakelaar en een zekering. Alle aansluitingen zien er keurig uit. De afstand tussen de verschillende connectoren is voldoende om het aansluiten zelf gemakkelijk te maken. 

Bediening

Na de “harde” aan/uit schakelaar aan de achterzijde ingeschakeld te hebben geschiedt de bediening van de SmartAmp volledig met vier kleine druktoetsjes. Twee zitten er links van het grote matrix display en twee rechts daarvan. De twee linker zijn om de SmartAmp in standby te zetten, de ingang te kiezen en om in een menu instellingen te veranderen. De twee rechter hebben als taak het volume te regelen en om in het menu te kunnen navigeren. In het menu zitten veel mogelijkheden. Ik noem er een paar: ingangen apart van een relatief volume voorzien, de automatische ingangskeuze in- of uitschakelen, een sleepfunctie instellen en de diverse mogelijkheden van het grote matrixdisplay gebruiken. Erg handig is dat je de ingangen zelf namen kunt geven (maximaal acht tekens). Opmerkelijk is een inregelfunctie voor een afstandsbediening. Rowen, en daarmee ook Vonschloo, heeft ervoor gekozen geen afstandsbediening mee te leveren. Dit vind ik behalve een praktisch nadeel ook een gemiste kans om een design statement te maken.     

 

Luisteren deel 3:

Vonschloo versterker met Dynaudio Focus 380 luidsprekers

Voordat ik afscheid neem van de Vonschloo set wil ik de SmartAmp versterker ook nog beluisteren met mijn eigen vertrouwde Dynaudio Focus 380 luidsprekers. In plaats van de gebruikelijke onder mijn huiskamervloer weggewerkte XLO luidsprekerkabels, gebruik ik een set luidsprekerkabels van Wireworld. Ze zijn van het type Luna 8, tweeëneenhalve meter lang en mooi afgewerkt met banaanstekkers. Erg handig dat ik deze kabels in huis heb, want zoals al eerder opgemerkt, is “naked wire” aansluiten geen mogelijkheid bij deze Zwitserse versterker. Mijn Dynaudio luidsprekers staan niet bekend als gemakkelijk aan te sturen. Hoewel ik op zeer hoge volumes wat ruwe power mis, doet de SmartAmp het prima. Het geluid is mooi uitgewogen en gedetailleerd, een tikje aan de warme kant wellicht in vergelijking met mijn Arcam mono eindversterkers. Hoewel ik deze combinatie toch echt beter vind, zou ik qua klank prima met de SmartAmp kunnen leven. Qua aansluitmogelijkheden niet: dan kom ik toch echt een paar ingangen tekort.  

Conclusie

De Vonschloo set klinkt schitterend. Hoewel de versterker en de luidsprekers los van elkaar zeer goed presteren, zit de meerwaarde toch vooral in de combinatie. Wat me vooral beviel was de rust en de gedetailleerdheid van het geluid. De volledig handgemaakte luidsprekers werken volgens een concept dat net zo eigenzinnig is als hun uiterlijk. Om van de luidsprekers en de versterker een optisch samenhangend geheel te maken is de versterker verfraaid met een Swisspearl bovenplaat en een wit matrix display in plaats van het gebruikelijke blauw. Hier is niets mis mee en die grijze bovenkant van de versterker ziet er oprecht exclusief uit. Het maakt de versterker een lust voor het oog maar voor de geluidskwaliteit heeft het geen meerwaarde. De ingebouwde dac klinkt prachtig: het gebruik van een externe dac is overbodig. Een phono ingang met voorversterking van dit niveau zou het feest helemaal compleet maken. Helaas zit er geen afstandsbediening bij de versterker. Met toepassing van een Swisspearl bovenplaat had dit een mooi statement kunnen zijn dat de set qua design en gemak versterkt en complementeert. Dit is een set die zowel liefhebbers van hoogstaande geluidskwaliteit als van exclusief design over de streep zou kunnen trekken. Vonschloo weet de verbinding tussen prachtig industrieel design en compromisloze geluidskwaliteit uitstekend te leggen. Speciaal bericht voor Bang & Olufsen: u bent gewaarschuwd.