unique radio

DAB+

DAB+ (Digital Audio Broadcasting) is de digitale opvolger van de vertrouwde analoge FM. Net als FM is DAB+ gratis uit de lucht te halen. Voor ontvangst via DAB+ is wel een nieuwe radio nodig. Al enige jaren zijn deze in alle soorten en maten te koop. Alle landelijke en regionale radiostations die op de FM te ontvangen zijn, kunnen ook via DAB+ beluisterd worden. Daarnaast zijn er ook andere stations die destijds alleen op de analoge kabel of via internet te beluisteren waren op de DAB+ band te vinden. Voorbeelden zijn stations als Kink, Classicnl, Radio 10 60’s & 70’s Hits, SterrenNL, Grand Prix Radio en Arrow Classic Rock en NPO Soul & Jazz. En zijn er lokaal veel regionale zenders te beluisteren. Ook in België maakt DAB+ een snelle groei door. Een grote stimulans is het feit dat sinds 2020 alle nieuw verkochte auto’s in de Europese Unie een radio met DAB+ aan boord moeten hebben. Hoewel ik de geluidskwaliteit van DAB+ op de stereoset thuis voor het betere luisterwerk ondermaats vind, speelt dit in de auto minder. Onderweg is het vooral een zegen dat DAB+ ongemerkt van de ene naar de andere zendmast overschakelt.

Week van de Digitale Radio

Een aantal Europese landen is al gestopt met de FM. Nederland gaat nog tot 2035 door met uitzenden op de FM. Er is dus nog geen haast om de FM radio’s thuis allemaal te vervangen. Wel heb je tegenwoordig een eigen antenne nodig want de oude kabelbedrijven zijn al wel gestopt met de doorgave van FM. DAB+ wordt ondertussen al wel gepromoot met, hoe kan het ook anders, radiospotjes. Ook dit jaar werd weer als hoogtepunt van de promotiecampagne de “Week van de Digitale Radio” georganiseerd. Voor de tiende keer. Een week lang gaven verschillende radiostations DAB+ radio’s weg. Dit bracht me op het idee eens uit te zoeken hoe je de geluidsinstallatie thuis zonder al teveel geld uit te geven kan voorzien van DAB+. Er zijn veel tuners op de markt die DAB+ weergeven in combinatie met de FM, internetradio en streamingdiensten. Nu ben ik echter op zoek naar een apparaat dat alleen DAB+ doorgeeft en aangesloten kan worden op een versterker. Omdat ik altijd via internet naar de radio luister, is DAB+, en voorlopig ook nog de FM, bij mij thuis plan B. Plan B omdat ik ook radio wil luisteren bij internetuitval. 

Een apparaat dat in aanmerking komt is de QE330 van Quantis. Dit apparaat kan alleen DAB+ doorgeven en is met een aanschafprijs van zo’n acht tientjes relatief goedkoop.

Uitpakken

De QE330 is een bescheiden apparaat en zit dus ook in een klein doosje. De doos is voorzien van een fraaie opdruk in kleur. Naast de mooie decoratie is het apparaat zelf afgebeeld en zien we naast enkele logo’s van de gebruikte technieken een korte beschrijving. Opmerkelijk is dat de doos geheel Nederlandstalig is. In de doos vinden we naast de QE330 zelf: een adapter, een afstandsbediening inclusief batterijen, een rca kabel, vier zelfklevende antislipvoetjes en een gebruiksaanwijzing. Net als de doos is de gebruiksaanwijzing volledig in het Nederlands. Het geheel ziet er simpel maar verzorgd uit.

De vormgeving van de QE330 is eenvoudig: een zwart kastje met als enig opmerkelijk detail de afgeronde hoeken aan de linker- en rechterzijde van het front. Het front is doorzichtig om het verdiept geplaatste blauwe matrixdisplay zichtbaar te maken.

Aansluiten

Alle aansluitingen van de QE330 bevinden zich aan de achterzijde. Van links naar rechts:

• Aansluiting voor de antenne (ANT IN)
• Jack-aansluiting voor een hoofdtelefoon of actieve luidsprekers.
• RCA (Tulp) aansluitingen voor de verbinding naar een analoge ingang van een versterker
• Aansluiting voor de meegeleverde voedingsadapter 
• Netwerkaansluiting om de QE330 met behulp van een pc van updates te voorzien*

*In de gebruiksaanwijzing wordt geen nadere uitleg gegeven over updates of het gebruik van deze ingang.

Er zijn vier zelfklevende antislip voetjes meegeleverd die in de daarvoor bestemde uitsparingen aan de onderzijde geplakt kunnen worden. Het is ook mogelijk de QE330 op te hangen: aan de onderzijde zitten twee ophangpunten waar de koppen van schroeven of spijkers ingeschoven kunnen worden. De QE330 hangt dan wel op zijn kant maar is dan prima weg te werken.

In de doos zit standaard geen antenne. Wanneer je zoekt op internet zijn er echter wel pakketten te koop die naast een QE330 ook een binnen antenne bevatten. Antenne voor DAB+ zijn ook los te koop en gemakkelijk zelf te maken.

 

Instellen

Na de Quantis QE330 te hebben voorzien van een antenne, aangesloten te hebben op de netspanning en de meegeleverde batterijen in de afstandsbediening te hebben geplaatst, kan het instellen beginnen. Bij het aanzetten verschijnt er direct “Nederlands” op het display. Na op de “OK” knop op de afstandsbediening te hebben gedrukt, begint de QE330 direct met het zoeken naar zenders. Nadat deze scan voltooid is, staan alle zenders die ik hier in de Achterhoek met mijn zelfgemaakte antenne kan ontvangen in het geheugen: in mijn geval zijn dat er 62. Het matrixdisplay heeft de nodige instelmogelijkheden. Zo kan niet alleen de helderheid ingesteld worden maar ook welke informatie er weergegeven wordt. Doordat er slechts twaalf tekens tegelijk weergegeven kunnen worden, verspringt de tekst. Persoonlijk vind ik dat nogal onrustig. Ik vind het dan ook prettig dat er gekozen kan worden voor weergave van de klok. Deze verschijnt, indien hiervoor gekozen is, enkele seconden na het laatste bedieningsmoment.

Bediening

De QE330 heeft geen knoppen. De bediening gaat volledig via de afstandsbediening. Het blauwe matrixdisplay met ruimte voor twaalf tekens, fungeert hierbij als dashboard. De kleine afstandsbediening is eenvoudig, functioneel en ligt lekker in de hand. De QE330 reageert niet heel snel maar toch is de bediening prettig. Wanneer er van zender verwisseld wordt, is het even stil. Erg handig zijn de acht voorkeuzetoetsen om snel bij je favoriete zenders te kunnen komen. Deze instellen is kinderspel: wanneer je de voorkeuzetoets een paar tellen vasthoudt, wordt de zender die op dat moment speelt opgeslagen. Een ander handigheidje is een knop om te wisselen met het laatst beluisterde kanaal en terug: prettig om reclameterreur te ontwijken. Het display van de QE-30 is een goed leesbaar matrixdisplay. Dat er maar twaalf tekens tegelijk weergegeven kunnen worden, maakt dat de namen van de stations niet volledig leesbaar zijn. Deze verschijnen als looptekst zoals bij een ouderwetse lichtkrant: een ouderwetse maar doeltreffende oplossing. 

Luisteren

De ontvangst van DAB+ in het oosten van Nederland is de laatste jaren verbeterd. Op de begane grond kan ik met de zelfgemaakte DAB+ antenne alle landelijke zenders en de regionale zenders van oost Nederland goed ontvangen. Wanneer ik de QE330 boven neerzet, kan ik met dezelfde antenne ook nog een hele rij Duitse zenders uit het Ruhrgebiet en daar omheen ontvangen: het totaal aan te ontvangen zenders komt dan op 62. Beneden heb ik alleen ontvangst wanneer ik de antenne voor het raam hang of midden in de kamer. Dat wil ik om decoratieve redenen geen van beide. Er zijn dus situaties die om een creatieve oplossing vragen. Bij mij liggen er nog mooi weggewerkte coax kabels door het huis. Deze zijn werkloos sinds de overstap van Ziggo naar glasvezel. Ik wil gaan proberen een antenne op de eerste etage te installeren en die via een “oude” coaxkabel te verbinden met de stereoset in de woonkamer. Wanneer je een goede buitenantenne installeert, zal de ontvangst alleen maar beter worden en kunnen er wellicht nog meer zenders ontvangen worden.

rca uitgang

De QE330 klinkt prima: minder warm en wat blikkeriger dan analoog maar ruisvrij en kraakhelder. Via de rca uitgang sluit ik de QE330 op een vrije ingang van mijn voorversterker. Alles wat DAB+ te bieden heeft laat mijn set horen. Het is vooral met muziek dan ook goed te horen dat DAB+ zo zijn grenzen heeft. Grenzen die bij een serieuze luistersessie te vroeg bereikt worden. De tweede testopstelling is op mijn werk: De Sangean WFT-3 tuner die hier ondertussen drie jaar trouwe dienst doet wordt even afgekoppeld om plaats te maken voor de QE-330. Mijn werkplek is een werkplaats van ca. honderd vierkante meter die door zes aan de muur bevestigde luidsprekers van arbeidsvitaminen wordt voorzien. De gebruikte versterker is een professionele Monacor versterker die stereo ingangssignaal weergeeft in vier mono kanalen. De QE330 doet het ook hier uitstekend en ik realiseer me dat de Sangean tuner die hier staat eigenlijk een beetje overkill is omdat alleen de DAB+ functie wordt gebruikt. De geluidskwaliteit is hier uitstekend, net als de ontvangst. In professionele omgevingen zoals werkplaatsen, horeca of winkels is de QE330 prima te gebruiken. Omdat de volumeregeling van de Monacor versterker erg grof is, is het erg prettig dat de QE330 een volumeregeling heeft die zowel op de rca uitgang als de minijack uitgang actief is.  

Hoofdtelefoonuitgang

Dankzij de volumeregeling is de minijack aansluiting als hoofdtelefoonuitgang of met actieve luidsprekers te gebruiken. Met mijn Meze 99 Classics hoofdtelefoon is het geluid prima maar zijn de beperkingen van DAB+ wederom goed hoorbaar. Hoewel volstrekt ruisvrij klinkt het blikkeriger dan de FM en haalt de dynamiek het niet bij andere geluidsbronnen als vinyl of cd. Ook Spotify klinkt beter. Dit ligt echter niet aan de QE330 maar aan de lage bitrates van de Nederlandse DAB+ radiostations en de DAB+ techniek zelf.   

DAB+ antenne zelf maken

De antenne die in deze test gebruikt is, kan zeer simpel zelf gemaakt worden van coax kabel, twee tie-wraps en een stukje plakband. . Deze had ik nog over nadat ik de analoge tuner heb afgekoppeld. Omdat de QE330 een vrouwelijke antenne uitgang heeft, heb ik de mannelijke stekker laten zitten en de vrouwelijke zijde eraf geknipt. Op internet is op verschillende plekken te vinden hoe je zo’n antenne zelf maakt. De kabel moet volgens vaste afmetingen gestript en gewikkeld worden: op deze manier komt de antenne overeen met de frequentie van het DAB+ signaal. Hoe dit werkt is mij te technisch om uit te leggen maar het is blijkbaar zo. Het resultaat is zeer bevredigend: de ontvangst is beter dan die van de kant en klare “sprietjes” die als binnen antenne verkocht worden.

Conclusie

Voor de minder kritische luisteraar is de Quantis QE330 en DAB+ in het algemeen een goede vervanger voor de analoge tuner. Voor het serieuze luisterwerk schiet de DAB+ technologie helaas tekort: in de huiskamer zal ik altijd kiezen voor internetradio, streaming of eigen geluidsdragers. Wel kan DAB+ voor de kritische luisteraar een goed plan B zijn: bij internetstoringen is DAB+ goed om achter de hand te hebben om toch naar het nieuws te kunnen blijven luisteren. Zo kan de QE330 een mooie aanvulling zijn voor bezitters van een Sonos Connect of Port, Bluesound Node of een andere streamer. Ook voor diegene die geen zin heeft om een dure internetradio te kopen om naar de vertrouwde zenders die bekend zijn van de FM te kunnen kan de QE330 een prima en betaalbare aanschaf zijn. De geluidskwaliteit is ruisvrij en prima maar kan niet op tegen de betere internet radiostations. Zowel de installatie als de bediening is eenvoudig. Deze test is gedaan in oost Nederland: wie in het westen van het land woont zal een minstens zo goede of betere ontvangst hebben. Wie voor weinig DAB+ in de stereoset wil hebben is met de QE330 voor acht tientjes klaar. Bij de meeste aanbieders is dat inclusief een antenne. Mijn zelfgemaakte draadantenne werkt echter beter.